आद्गुणः ६।१।८७॥

सूत्रच्छेदः आत् गुणः अनुवृत्तिः अचि अधिकारः एकः पूर्वपरयोः सम्पूर्णं सूत्रम् आत् (एकः पूर्वपरयोः) गुणः (अचि) सूत्र का अर्थः आत् – अ से एकः – एक पूर्वपरयोः – पूर्व और पर (दोनों की) जगह पर गुणः – अ, ए, ओ अचि – अच् में उदाहरणम् गण + ईशः – गणेशः ग (ण + ई)शः ग (ण् … Read more

एचोऽयवायावः ६।१।७८॥

सूत्रच्छेदः एचः अयवायावः अनुवृत्तिः एचः अयवायावः (अचि) ·         एचः – एच् के ·         अयवायावः – अय् अव् आय् आव् (होते हैं) ·         अचि – अच् में उदाहरणम् हरे + ए – हरये ·         हरे + ए …. परः संनिकर्षः संहिता। ·         ह (र् + ए + ए) …. एचोऽयवायावः। ·         ह (र् + अय्अव्आय्आव् + … Read more

कौमुदी परिचय वर्ग

वर्ग का समय प्रतिदिन प्रातः – ६.३० से ७.३० कौमुदी परिचय वर्ग से सभी लेख देखने के लिए यहां क्लिक कीजिए। https://kakshakaumudi.in/tag/कौमुदी-परिचय-वर्ग/

इको यणचि ६।१।७७॥

इकः    – इक् का यण्    – यण् (होता है) अचि    – अच् में इकः स्थाने यण् स्यात् अचि संहितायां विषये। इकों के स्थान पर यण् होता है स्वरों के सन्धि के विषय में। सुध्युपास्यः – सुधी + उपास्यः सुधी + उपास्यः। ….. परः सन्निकर्षः संहिता। सुध् + ई + उपास्यः। …. इको यणचि। सुध् + … Read more

लङ् लकार। भूतकाल। संस्कृत॥

लङ् लकार भूतकाल संस्कृत प्रथम पुरुष

अनु । अव्ययीभाव समास ॥

अव्ययीभाव समास में अनु का सूत्र – (पूर्वपदम् + षष्ठी) पश्चात् / योग्यम् अनु इस अव्यय के दो अर्थ होते हैं – पश्चात् योग्यम्। अर्थात् अनु यह अव्यय पश्चात् अथवा योग्यम् इन दोनों अर्थों में इस्तेमाल किया जा सकता है। हम क्रमशः दोनों अर्थों के बारे में पढ़ेगे। १. पश्चात् इस अर्थ में अनु का … Read more

फल शब्द रूप। अकारान्त नपुंसकलिंग। संस्कृत वाक्य प्रयोग

फल यह एक अकारान्त नपुंसकलिंग शब्द है। अकारान्त शब्द किसे कहते हैं? जिन शब्दों के अन्त में – अ यह ध्वनि सुनाई देती है वे शब्द अकारान्त शब्द होते हैं। जैसे कि फल, पुस्तक, वन, पत्र, पर्ण, मित्र, नेत्र, ज्ञान, पुष्प इत्यादि। इन शब्दों के अन्त में अ यह स्वर है। अकारान्त शब्दों में पुँल्लिंग … Read more

इंग्रजी माध्यम वि॰ मराठी माध्यम

मुलांना त्यांचे शिक्षण मातृभाषेतूनच (किंवा परिसरात नेहमी कानावर पडणाऱ्या स्थानिक भाषेतून) दिल्या जावे। असे आमचे (म्हणजे माझे) मत आहे। माझा पहिला सवाल म्हणजे जे विषय आपल्याया आपल्या बालपणात मराठीतून सुद्धा नीट समजले नाही, ते या इंग्रजी कॉन्व्हेंट वाल्यांना काय कळणार? जरा विचार करा मित्रांनो। हे इंग्रजी वाले फक्त मुलांकडून पढवून घेतात। (स्वानुभवावरून सांगतो) आकलन शून्य। … Read more

छात्रा शब्द रूप। आकारान्त स्त्रीलिंग शब्द। संस्कृत वाक्य प्रयोग

छात्रा यह एक आकारान्त स्त्रीलिंग शब्द है। और इस शब्द में णत्वविधान लागू होता है। आकारान्त शब्द किसे कहते हैं? जिन शब्दों के अन्त में – आ यह ध्वनि सुनाई देती है वे शब्द आकारान्त शब्द होते हैं। जैसे कि – बालिका, माला, रमा, सीता, छात्रा, महिला इत्यादि। प्रायः शालेय छात्रों के पाठ्यक्रम में आकारान्त … Read more